وقتی صحبت از کشنده ترین بیماری های جهان می شود، احتمالا ذهن به سمت بیماری های سریع و غیرقابل درمان می رود، اما در واقع همیشه این گونه نیست. بسیاری از بیماری غیرقابل درمان در لیست کشنده ترین بیماری های جهان قرار نمی گیرند. به طور تخمینی56.4 میلیون نفر در سال 2015 در سراسر جهان جان خودشان را از دست داده اند و 68 درصد آنها به دلیل بیماری هایی بود که به تدریج در گذر زمان پیشرفت کرده بود.
شاید حتی تعجب آورتر اینکه چندین بیماری کشنده تا حدی قابل پیشگیری هستند؛ اما 10 بیماری کشنده جهان، عبارتند از:
بیماری ایسکمیک قلب یا بیماری عروق کرونر
کشنده ترین بیماری در جهان بیماری عروق کرونر (CAD) است. CAD که بیماری ایسکمیک قلب نیز نامیده می شود، هنگامی رخ می دهد که رگ های خونی که خون را به قلب می رسانند، مسدود می شوند. CAD درمان نشده می تواند منجر به درد قفسه سینه، نارسایی قلبی و آریتمی شود.
اگرچه این بیماری هنوز عامل اصلی مرگ و میر است، اما میزان مرگ و میر در بسیاری از کشورهای اروپایی و ایالات متحده کاهش یافته است. شاید یکی از علت های کاهش این بیماری در سطح برخی از کشورها به دلیل آموزش بهتر بهداشت عمومی، دسترسی به مراقبت های بهداشتی و راه های پیشگیری از بیماری باشد. با این حال، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، میزان مرگ و میر CAD در حال افزایش است.
عوامل خطر برای CAD، عبارتند از:
- دیابت
- اضافه وزن
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- سابقه خانوادگی CAD
اگر یک یا چند مورد از این عوامل خطر را دارید با پزشک خود مشورت کنید. با استفاده از داروها و با حفظ سلامت قلب می توانید از بروز CAD جلوگیری کنید. برخی از اقداماتی که می توانید برای کاهش خطر خود انجام دهید، عبارتند از:
- ورزش منظم
- حفظ وزن سالم
- اجتناب از سیگار کشیدن
- ترک الکل و مصرف مواد مخدر
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل که دارای سدیم کم و میوه و سبزیجات زیادی باشد.
سکته مغزی
سکته مغزی زمانی اتفاق میفتد که شریان مغز مسدود شده یا نشت کند. این باعث می شود سلول های مغزی به علت اکسیژنرسانی ضعیف در عرض چند دقیقه شروع به مردن کنند. در هنگام سکته مغزی، بی حسی و گیجی ناگهانی را احساس می کنید. در صورت عدم درمان، سکته مغزی می تواند باعث ناتوانی طولانی مدت شود.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) گزارش می دهد که 93 درصد از افراد هنگام ابتلا به سکته مغزی می دانسته اند که بی حسی ناگهانی یک طرف بدن آنها علائم سکته مغزی است. اما فقط 38 درصد به پزشک مراجعه کرده اند.
عوامل خطر سکته مغزی، عبارتند از:
- فشار خون بالا
- سابقه خانوادگی سکته مغزی
- جنسیت، این بیماری در زنان بیشتر دیده می شود.
- سیگار کشیدن، به ویژه هنگامی که با داروهای ضد بارداری خوراکی ترکیب شود.
برخی از عوامل خطر سکته مغزی را می توان با مراقبت های پیشگیرانه، داروها و تغییر سبک زندگی کاهش داد. به طور کلی، عادات خوب سلامتی می توانند خطر بیماری را کاهش دهد.
روش های پیشگیری از سکته مغزی ممکن است شامل کنترل فشار خون بالا با داروها یا جراحی باشد. شما همچنین باید یک سبک زندگی سالم، همراه با ورزش منظم و رژیم غذایی سالم و کم سدیم داشته باشید. از استعمال سیگار و الکل خودداری کنید، زیرا این فعالیت ها خطر سکته را افزایش می دهد.
عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی
عفونت تنفسی تحتانی عفونت در مجاری تنفسی و ریه ها بروز پیدا می کند و می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- آنفلوانزا
- ذات الریه
- برونشیت
- بیماری سل
ویروس ها معمولاً باعث عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی می شوند. همچنین این بیماری ها می توانند توسط باکتری ها ایجاد شوند. سرفه علائم اصلی عفونت دستگاه تنفسی تحتانی است. همچنین ممکن است در سینه خود احساس تنگی نفس، خس خس سینه و احساس سفتی داشته باشید. عفونت های تنفسی تحتانی درمان نشده می توانند منجر به نارسایی تنفسی و مرگ شوند.
عوامل خطر برای عفونت دستگاه تنفسی تحتانی عبارتند از:
- سم
- آنفولانزا
- اچ آی وی
- سیگار کشیدن
- سیستم ایمنی ضعیف
- کیفیت پایین هوا یا قرار گرفتن مکرر در معرض تحریک کننده های ریه
- تنظیمات شلوغ مراقبت از کودکان که عمدتا نوزادان را تحت تأثیر قرار می دهد.
یکی از بهترین اقدامات پیشگیرانه ای که می توانید در برابر عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی انجام دهید، تزریق واکسن آنفولانزا در هر سال است. افراد در معرض خطر ذات الریه نیز می توانند واکسن بزنند. دستان خود را به طور منظم با آب و صابون بشویید تا از باکتری های منتقل شده به خصوص قبل از لمس صورت و قبل از غذا جلوگیری کنید. در خانه بمانید و در صورت عفونت تنفسی تا زمانی که احساس بهبودی نکنید استراحت کنید، زیرا استراحت باعث بهبودی می شود.
بیماری انسداد مزمن ریوی
بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) یک بیماری ریوی طولانی مدت و پیشرونده است که تنفس را دشوار می کند. برونشیت مزمن و آمفیزم از انواع بیماری COPD هستند. در سال 2004، حدود64 میلیون نفر در سراسر جهان با COPD زندگی می کردند.
عوامل خطر ابتلا به COPD، عبارتند از:
- سیگار کشیدن یا دود سیگار
- سابقه عفونت های تنفسی در کودکی
- محرک های ریه مانند گازهای شیمیایی
- سابقه خانوادگی، با ژن AATD مرتبط با COPD
هیچ درمانی برای COPD وجود ندارد، اما پیشرفت آن با مصرف دارو کاهش می یابد. بهترین راه های پیشگیری از ابتلا به COPD، ترک سیگار و جلوگیری از دود سیگار و سایر عوامل تحریک کننده ریه است. اگر علائم COPD را تجربه کردید ، درمان در اسرع وقت پیش آگهی شما را افزایش می دهد.
دیابت
دیابت گروهی از بیماری ها است که بر تولید و استفاده از انسولین تأثیر می گذارد. در دیابت نوع 1، پانکراس نمی تواند انسولین تولید کند. در دیابت نوع 2، لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی کند یا نمی توان از انسولین به طور مثر استفاده کرد. دیابت نوع 2 می تواند در اثر عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی نامناسب، کمبود ورزش و اضافه وزن ایجاد شود. افراد در کشورهای با درآمد کم تا متوسط بیشتر در اثر عوارض ناشی از دیابت می میرند.
عوامل خطر دیابت، عبارتند از:
- سن بالاتر
- ضافه وزن بدن
- فشار خون بالا
- ورزش منظم نکردن
- یک رژیم غذایی ناسالم
در حالی که دیابت همیشه قابل پیشگیری نیست، شما می توانید با ورزش منظم و حفظ تغذیه خوب شدت علائم را کنترل کنید. افزودن فیبر بیشتر به رژیم غذایی می تواند به کنترل قند خون کمک کند.
سرطان های دستگاه تنفسی
سرطان های تنفسی شامل سرطان های نای، حنجره، برونش و ریه ها هستند . دلایل اصلی آن سیگار کشیدن و سموم محیطی است. اما آلودگی های خانگی مانند سوخت و گرد و غبار نیز در این امر نقش دارند.
سرطان تنفس سالانه حدود 4 میلیون مرگ و میر را منجر می شود. در کشورهای در حال توسعه، محققان افزایش 81 تا 100 درصدی سرطان های تنفسی را به دلیل آلودگی و استعمال دخانیات پیش بینی کرده اند. بسیاری از کشورهای آسیایی، به ویژه هند، هنوز از زغال سنگ برای پخت و پز استفاده می کنند. انتشار سوخت جامد 17 درصد مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در مردان و 22 درصد در زنان را تشکیل می دهد.
سرطان ریه، برونش و ریه می تواند هر کسی را درگیر کند، اما به احتمال زیاد در کسانی که سابقه مصرف سیگار یا استعمال دخانیات دارند نیز تأثیر می گذارد. از دیگر عوامل خطر این سرطان ها می توان به سابقه خانوادگی و قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند بخارات گازوئیل اشاره کرد.
تشخیص به موقع می تواند پیش آگهی بیماران را بهبود بخشد و علائم سرطان تنفس را کاهش دهد.
بیماری آلزایمر و سایر اختلالات شناختی
وقتی به بیماری آلزایمر یا زوال عقل فکر می کنید، ممکن است به فکر از دست دادن حافظه باشید، اما شاید به فکر از دست دادن زندگی نباشید. بیماری آلزایمر یک بیماری پیشرونده است که حافظه را از بین می برد و عملکردهای طبیعی ذهنی را قطع می کند.
بیماری آلزایمر رایج ترین نوع زوال عقل است. 60 تا 80 درصد موارد زوال عقل در واقع آلزایمر است. با گذشت زمان، بیماری پیشرفت می کند و ممکن است مدت با مشکلات طولانی مدت همراه باشد. مطالعه ای در سال 2014 نشان داد که تعداد مرگ و میر در ایالات متحده به دلیل آلزایمر ممکن است بیش از آمار گزارش شده باشد.
عوامل خطر برای بیماری آلزایمر، عبارتند از:
- زن بودن
- سندرم داون
- ضربه قبلی سر
- یزرگتر از 65 سال
- سبک زندگی ناسالم
- سابقه خانوادگی بیماری
- اختلال شناختی خفیف موجود
- به ارث بردن ژن های بیماری از والدین خود
- دور شدن از یک اجتماع یا تعامل نامناسب با افراد دیگر برای مدت زمان طولانی
در حال حاضر راهی برای جلوگیری از بیماری آلزایمر وجود ندارد.
نکته ای که ممکن است در کاهش خطر ابتلا به این بیماری مفید باشد، رژیم غذایی مناسب برای قلب است. یک رژیم غذایی حاوی میوه ها و سبزیجات، چربی های اشباع کم از گوشت و لبنیات و سرشار از منابع چربی مانند آجیل، روغن زیتون و ماهی بدون چربی ممکن است به شما کمک کند خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهید.
کمبود آب بدن در اثر بیماری های اسهالی
اسهال زمانی رخ می دهد که در روز سه یا چند مدفوع شل دفع کنید. اگر اسهال شما بیش از چند روز طول بکشد، بدن مقدار زیادی آب و نمک از دست می دهد و باعث کم آبی بدن می شود. حتی می تواند منجر به مرگ شود. اسهال معمولاً به دلیل ویروس روده یا باکتری منتقل شده از طریق آب یا غذای آلوده ایجاد می شود. این به ویژه در کشورهای در حال توسعه با شرایط بهداشتی ضعیف شیوع زیادی دارد.
بیماری اسهال دلیل اصلی مرگ در کودکان زیر 5 سال است. سالانه حدود 760،000 کودک در اثر بیماری های اسهالی می میرند.
عوامل خطر برای بیماری های اسهالی، عبارتند از:
- سوءتغذیه
- سیستم ایمنی ضعیف
- دسترسی به آب تمیز
- زندگی در منطقه ای با شرایط بهداشتی نامناسب
- سن، با بیشترین احتمال بروز علائم بیماریهای اسهالی در کودکان
بهترین روش پیشگیری این بیماری رعایت بهداشت است. تکنیک های خوب شستن دست می تواند بروز بیماری های اسهالی را 40 درصد کاهش دهد. ضد عفونی کننده و کیفیت آب بهبود یافته و همچنین دسترسی به مداخله پزشکی زود هنگام می تواند از بیماری های اسهالی جلوگیری کند.
سل
سل یک بیماری ریوی است که توسط باکتری هایی موسوم به مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می شود. سل یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر در افراد مبتلا به HIV است. از سال 2000 هر ساله 1.5 درصد موارد سل کاهش یافته است . هدف این است که سل تا سال 2030 پایان یابد.
عوامل خطر ابتلا به سل، عبارتند از:
- دیابت
- عفونت HIV
- وزن بدن پایین
- نزدیک شدن به بیماران مبتلا به سل به
- استفاده منظم از داروهای خاص مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند.
بهترین پیشگیری در برابر سل، تزریق واکسن باسیل کالمت-گوئین (BCG) است. این واکسن معمولاً به کودکان داده می شود.
سیروز
سیروز نتیجه بیماری های مزمن یا طولانی مدت و آسیب به کبد است. این آسیب ممکن است در نتیجه یک بیماری کلیوی یا در اثر شرایطی مانند هپاتیت و اعتیاد به الکل مزمن ایجاد شود. یک کبد سالم، مواد مضر را از خون شما جدا می کند و خون سالم را به بدن می فرستد. از آنجا که مواد به کبد آسیب می رسانند، بافت زخم ایجاد می شود. با تشکیل بافت زخم، کبد برای مجبور می شود بیشتر کار کند و عملکرد آن مختل شود.
عوامل خطر سیروز، عبارتند از:
- مصرف مزمن الکل
- هپاتیت ویروسی مزمن
- تجمع چربی در اطراف کبد (بیماری کبد چرب غیر الکلی)
از رفتارهایی که منجر به آسیب کبدی می شود، جلوگیری کنید مصرف و سو ء مصرف طولانی مدت الکل یکی از دلایل اصلی سیروز است، بنابراین اجتناب از الکل می تواند به شما در جلوگیری از آسیب کمک کند. به همین ترتیب، با خوردن یک رژیم غذایی سالم، سرشار از میوه و سبزیجات و کم قند و چربی می توانید از بیماری کبد چرب غیر الکلی جلوگیری کنید. در آخر، شما می توانید با رابطه جنسی محافظت شده و جلوگیری از به اشتراک گذاری هر چیزی که ممکن است اثری از خون داشته باشد، احتمال ابتلا به هپاتیت ویروسی را کاهش دهید. این شامل سوزن، تیغ، مسواک و موارد دیگر است.
سخن آخر
در حالی که مرگ و میر ناشی از برخی بیماری ها افزایش یافته، کسانی که از بیماری های مزمن جان خود را از دست می دهند نیز کاهش یافته اند. برخی از عوامل مانند افزایش طول عمر، به طور طبیعی بروز بیماری هایی مانند CAD، سکته مغزی و بیماری های قلبی را افزایش می دهد. اما بسیاری از بیماری های ذکر شده قابل پیشگیری و درمان هستند. با ادامه پیشرفت پزشکی و رشد آموزش پیشگیری، ممکن است شاهد کاهش میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری ها باشیم.
یک روش خوب برای کاهش خطر ابتلا به هر یک از این شرایط، داشتن یک سبک زندگی سالم همراه با تغذیه و ورزش مناسب است. پرهیز از مصرف سیگار نیز می تواند موثر باشد. در مورد عفونت های باکتریایی یا ویروسی، شستن دست مناسب می تواند به پیشگیری یا کاهش خطر شما کمک کند.
آخرین دیدگاه‌ها